|
Tweet |
Çetinkaya, “Rakamlar, çalışanların ve emeklilerin yarısından fazlasının artık temel ihtiyaçlarını dahi karşılamakta zorlandığı bir ekonomik düzene işaret ediyor. Bu, orta sınıfın eridiği, geniş bir kesimin kalıcı olarak düşük gelire mahkûm olduğu bir fotoğraftır.” dedi.
“22.104 TL VE ALTI, ÜCRETLİLERİN YARISINDAN FAZLASININ TAVANI HALİNE GELDİ”
Rapora göre net maaş aralıkları ve oranlar şöyle sıralanıyor:
22.104 TL ve altı: yüzde 54
22.105 – 33.156 TL: yüzde 21
33.157 – 44.208 TL: yüzde 12
44.209 – 66.312 TL: yüzde 7
66.313 – 88.416 TL: yüzde 3
88.417 – 100.000 TL: yüzde 2
100.000 TL ve üzeri: yüzde 1
Çetinkaya, bu tabloya dikkat çekerek şunları söyledi:
“Türkiye’de ücretlerin yarısından biraz fazlası 22.104 TL ve altında toplanmış durumda. Üstelik bu gruba emeklilerin de dahil edilmesi, oranın daha da yükselmesine neden oluyor. Yani maaş piramidinin tabanı hem çok genişlemiş hem de adeta üst katları taşır hale gelmiş durumda. Bu, sağlıklı bir gelir dağılımı değildir.”
“ORTA GELİR GRUBU DARALIYOR, VERGİ YÜKÜ ÜCRETLİNİN SIRTINDA”
Çetinkaya, özellikle 22.105–44.208 TL aralığındaki toplam yüzde 33’lük kesimin gerçek anlamda “orta gelir grubu” kabul edildiğini, ancak bu kitlenin de giderek daraldığını vurguladı:
“Yüzde 54’lük büyük kitle en alt basamakta, yüzde 33’lük kesim ise baskı altında bir orta gelir alanında sıkışmış durumda. Üst gelir grupları ise yüzde 7 + 3 + 2 + 1 olmak üzere toplamda sadece yüzde 13’lük bir dilim. Buna rağmen vergi sistemindeki dolaylı vergi ağırlığı, fiilen en geniş kitle olan düşük ve orta gelir grubunun sırtına binmiş durumda.”
Çetinkaya, gelir vergisi tarifesi, ücretliler için uygulanan istisna ve dilimlerin de gözden geçirilmesi gerektiğini ifade ederek şunları kaydetti:
“Enflasyon karşısında eriyen ücretler, vergi dilimleri zamanında güncellenmediği için yıl içinde daha yüksek oranlardan vergilendiriliyor. Bu durum çalışanlar açısından ‘gizli vergi artışı’ etkisi yaratıyor. Hem ücret hem vergi politikaları, adalet ekseninde yeniden tasarlanmak zorunda.”
“EMEKLİLERİN AYNI KATEGORİDE DEĞERLENDİRİLMESİ YOKSULLUĞU BÜYÜTÜYOR”
Maaş dağılımı tablosunda 22.104 TL ve altı grubunun yüksek çıkmasının sebeplerinden birinin emeklilerin de bu kategoriye dahil edilmesi olduğuna dikkat çeken Çetinkaya, şu değerlendirmede bulundu:
“Uzun yıllar prim ödemiş milyonlarca emeklinin, bugün en alt gelir diliminde yer alması, sosyal güvenlik sistemimizin sürdürülebilirliği kadar adalet duygusunu da zedeliyor. Emeklinin alım gücü bu seviyede kalırsa hem iç talep daralacak hem de sosyal huzursuzluk artacaktır. Emekli aylıklarının en azından açlık ve yoksulluk sınırı dikkate alınarak yeniden düzenlenmesi kaçınılmaz hale gelmiştir.”
“SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR ÜCRET POLİTİKASI İÇİN ÜÇ AYAKLI REFORM”
Yeminli Mali Müşavir Cihat Çetinkaya, maaş dağılımındaki bozulmanın yalnızca ücret seviyeleriyle değil, üretim ve vergi yapısıyla birlikte ele alınması gerektiğini belirterek çözüm önerilerini üç başlıkta topladı:
1. Ücret Politikası
Asgari ücret belirlenirken açlık ve yoksulluk sınırları gerçekçi şekilde dikkate alınmalı.
• Ücret artışları yılda bir kezle sınırlı kalmamalı; yüksek enflasyon dönemlerinde kaybı telafi edecek mekanizmalar oluşturulmalı.
2. Vergi Reformu
Dolaylı vergilerin (KDV, ÖTV) payı kademeli olarak düşürülmeli, doğrudan vergiler güçlendirilmeli.
• Ücretliler için gelir vergisi dilimleri yalnızca enflasyon oranında değil, gerçek ücret artışlarını da dikkate alan bir formülle otomatik güncellenmeli.
3. Üretim ve İstihdam
Katma değeri yüksek sektörlere bölgesel teşvikler güçlendirilmeli.
• Kayıt dışı istihdamla mücadele edilerek düşük ücret baskısı yaratan haksız rekabet ortadan kaldırılmalı.
“BU TABLO, SİYASİ TARTIŞMALARDAN ÖNCE EKONOMİK GERÇEĞİ ANLATİYOR”
Çetinkaya, maaş dağılımı verilerinin siyasi tartışmalardan bağımsız şekilde ele alınması gerektiğini vurgulayarak sözlerini şöyle tamamladı:
“Bugün konuştuğumuz şey bir grafik değil, milyonlarca çalışanın ve emeklinin mutfağıdır. 22.104 TL ve altı gelir grubunda toplanan yüzde 54’lük kesim aynı zamanda bu ülkenin üretimini, hizmetini ve emeklilik birikimini sırtlanan kitleyi temsil ediyor.
Bu nedenle ücretlerin enflasyon karşısında korunmasını sağlayan eşel-mobil sistemi, yani ücret endekslemesi, yeniden gündeme alınmalıdır. Eşel-mobil, ücretli ve maaşlı kesimin gelirlerinin fiyat artışlarına paralel şekilde otomatik güncellenmesini sağlayarak alım gücünü koruyan en etkili mekanizmalardan biridir.
Bu tabloyu değiştirmek sadece hükümetin ya da muhalefetin değil, ekonominin tüm paydaşlarının ortak sorumluluğudur. Daha adil, daha dengeli ve sürdürülebilir bir maaş yapısı için; vergi, ücret ve üretim politikalarının bütüncül bir yaklaşımla yeniden ele alınması şarttır.”
